Ostatnie 2 lata obfitowały w wiele pozytywnych rozwiązań w zakresie opieki nad chorymi na raka płuca, m.in. w zakresie diagnostyki molekularnej, refundacji nowych terapii czy prac nad „Lung Cancer Unit”. Jednocześnie skuteczne leczenie nowotworów płuca nadal pozostaje największym wyzwaniem w onkologii.
Niezadowalające wyniki są związane z późnym rozpoznaniem, skomplikowaną i zawiłą ścieżką pacjenta, ograniczeniami w dostępie do badań molekularnych i leczenia zgodnego ze standardami. Pamiętajmy, że rak płuca to wyścig z czasem. Dotyczy to kwestii związanych z wczesną diagnozą i skierowaniem pacjenta na odpowiednie leczenie. Istnieje potrzeba zdefiniowania konkretnych ścieżek referencji pacjenta w całym procesie diagnostyki i leczenia, jak również ramy czasowe na ich realizację. Diagnoza musi być przyspieszona. Pierwsze objawy raka są niespecyficzne i mogą sugerować szereg innych powszechnych chorób, co często skutkuje zbyt późną diagnozą nowotworu. Stąd tak ważne jest, aby pacjent wszedł na szybką ścieżkę diagnostyczną, kiedy tylko pojawia się podejrzenie raka płuca. Jednym z największych problemów w diagnostyce i leczeniu nowotworów płuca pozostaje brak koordynacji leczenia. Niewiele ośrodków w Polsce wykonuje panel badań molekularnych w raku płuca. W rzeczywistości wykonanie pełnej palety badań, określenie czynników predykcyjnych oraz podjęcie leczenia odbywa się w kilku różnych placówkach. Co prawda, w ostatnim czasie finansowanie leczenia raka płuca w Polsce wzrosło z 2 do 4 proc., jednak nadal jest to kropla w morzu potrzeb. Aby skutecznie leczyć nowotwory płuca finansowanie powinno być odpowiednie do skali problemu zdrowotnego.
Chorzy w Polsce mają także gorszy dostęp do innowacyjnych leków onkologicznych i nowoczesnych schematów leczenia, w porównaniu do innych krajów Europy. Terapie rekomendowane w Europie i na świecie są w Polsce wdrażane z kilkuletnim opóźnieniem. Obecnie czekamy m.in. na nowy program lekowy dopuszczający stosowanie immunoterapii w skojarzeniu z chemioterapią w 1. linii leczenia dorosłych chorych na przerzutowego, płaskonabłonkowego niedrobnokomórkowego raka płuca. Powyższych problemów nie wolno zakopywać pod ziemię, wręcz odwrotnie, powinny skłaniać do mobilizacji i współpracy międzyśrodowiskowej. Fundacja Wygrajmy Zdrowie, Instytut Człowieka Świadomego, wraz z gronem ekspertów klinicznych i przedstawicieli organizacji pacjentów w najnowszym raporcie „Sytuacja pacjenta z nowotworem płuca – aktualne wyzwania” przedstawia szereg rekomendacji, które mogą przyczynić się do poprawy wskaźników przeżyć i jakości życia chorych w Polsce. Wśród nich znalazły się m.in. wprowadzenie mechanizmów zapewniających pełne finansowanie badań patomorfologicznych i molekularnych oraz możliwość wykonania pełnego panelu badań w jednej placówce. Dalsza poprawa dostępu do terapii ukierunkowanych molekularnie i immunokompetentnych, które znamiennie poprawiąją całkowity czas przeżycia, a także podnoszą jakość życia chorych, ograniczając objawy towarzyszące procesowi nowotworowemu pozwolą na systematyczną poprawę wyników leczenia i zmniejszenie śmiertelności. Jednocześnie wyraźnie podkreślono potrzebę wprowadzenia modelu kompleksowej i koordynowanej opieki nad chorymi z rakiem płuca w Polsce tzw. LUNG CANCER UNITS, które zapewnią multidyscyplinarną współpracę wszystkich niezbędnych ekspertów, stosowanie się do wytycznych klinicznych oraz leczenie wspomagające. Niezwykle istotne z punktu widzenia pacjenta będzie także wykorzystanie potencjału refundowanych terapii i ograniczenie nierówności w ich dostępie pomiędzy województwami.
Liczymy, że zapowiedzi o priorytetowym traktowaniu raka płuca w Polsce będą przekuwać się na konkretne rozwiązania, począwszy od dziś, konsekwentnie
